GDO nedir?

GDO nedir?

Bir canlıdaki genetik özelliklerin kopyalanarak, bu özellikleri taşımayan başka bir canlıya aktarılması sonucunda üretilen yeni canlıya Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO) deniyor.

Yüzyıllar boyunca çiftçiler bol verim almak ve daha lezzetli tatlar elde etmek için çeşitli melezlemeler yapmıştır.Ancak son yıllarda dünya çapında endişeyle izlenen GDO tarzı yeni üretim teknikleri,çiftçilik tekniklerinden çok farklıdır.Modern genetik mühendisliği ile bitki,hayvan,bakteri,virüs genleri kullanılarak geri dönüşümsüz olarak yeni canlılar meydana getirilmektedir.

İstanbul üniversitesinden Feyza Tufan,ın aktardığına göre GDO nun amacı

•         Bitkilere gen aktarımı ile; çeşitli çevresel baskılara, bakteriyel, viral ve fungal hastalıklara, herbisitler ve pestisitler gibi
çeşitli kimyasal bileşiklere dayanıklılık özelliği kazandırılması

•         Tahılların besin kalitesinin arttırılması, bitkilerin sekonder metabolitler, antibiyotikler ve aşılar gibi ilaç endüstrisinde kullanılan maddeleri bol miktarda üretmeleri

gibi özelliklerin kazandırılması yanında uzun raf ömrü,kendi tarım ilacını kendi üreten bitkiler,su ihtiyacı olduğunda karanlıkta parlayan bitkiler gibi çok çeşitlendirilebilecek özelliklerin kazandırılması hedeflenmektedir.Genetik mühendisliği savunucuları bu teknolojinin dünya açlığına çözüm olacağına inanırken,bazı bilim adamları,doktorlar,çevreciler ve tüketiciler GDO nun sözde yararları yanında birçok yan etkiye yola açabileceğini,zararların uzun vadede ortaya çıkacağı kuşkusunu taşımaktalar.

Hangi bitkiler GDO’ludur?

En büyük üretici ülkeler Amerika Birleşik Devletleri (% 46), Brezilya (% 16), Arjantin (% 15), Hindistan (% 6), Kanada (% 6), Çin (% 3), Paraguay (% 2) ve Güney Afrika (% 2) dır.
Ticari olarak üretimi yapılan bitkiler;Soya,Pamuk,Kanola,Mısır,Şeker pancarı,Yonca,,Domates,Pirinç,Kabak,Tütün,Ayçiçeği,Yer fıstığı, Bazı balık türleri, şimdilik bunlarla sınırlı ancak bilinen çok sayıda farklı bitkiler üzerinde çalışmalar var.

Hangi gıdalar GDO’ludur?

·        Soya ürünleri,mısır,mısır nişastası,mısır şurubu,yağlar ve bunların türevlerini içeren gıdalar.

·        GDO lu yemlerle beslenen hayvan ürünlerinde,et,süt ürünleri, yumurta vb.

·        Tatlandırıcı içeren gıdalar

·        GDO lu bitkilerden elde edilen ballar

Şimdilik büyük oranda ticareti yapılan ürünler bunlardır,ancak ürün grubunun çok çeşitli gıdalara girmesi , ABD'deki

tüm işlenmiş gıdaların % 75’inin GDO içerdiği düşünüldüğünde çok önemli bir paya sahiptir.

Türkiye,ye girişine izin verilen bazı GDO lu ürünler aşağıda özetlenmiştir

Genetik olarak değiştirilmiş Bt11 kodlu Mısır çeşidi

Genetik olarak değiştirilmiş DAS1507 kodlu Mısır çeşidi

Genetik olarak değiştirilmiş GA21 kodlu Mısır çeşidi

Genetik olarak değiştirilmiş MON810 kodlu Mısır çeşidi

Genetik olarak değiştirilmiş MON863 kodlu Mısır çeşidi

http://www.tagem.gov.tr/pdf/gdo_komite.pdf

ÇEVREYE TEHDİT Mİ?

GDO lu bitkilerin belki en büyük tehlikesi doğal çevreye olan etkileri ile ilgili.GDO içeren bitkilerin tohumları çevreye yayılarak doğal dengeyi etkileyip yapısını bozabilir. Arılar, kuşlar, böcekler ve rüzgar gibi tozlaşmayı sağlayan etkenler GDO lu polenleri komşu tarlaya taşıyor ve oradaki üründe de genetik değişikliğe yol açıyor. "GEN KAÇIŞI" adı verilen bu bulaşma sonucu yaşamın sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşıyan bitkiler tek tipleşmekte ve doğal çeşitlilik azalmaktadır. Milyonlarca yılda oluşan türler 5-10 senede yok olma tehlikesi altındadır.
Ülkeler bir taraftan GDO yu kullanmaya çalışırken diğer taraftan korkularını dile getirmektedirler. Son yıllarda kurulan tohum bankaları bu korkunun sonucunda ortaya çıkmıştır.