Kışlık kabak yetiştiriciliği

Kışlık kabak

KIŞLIK KABAK YETİŞTİRİCİLİĞİ

Hazırlayan: Altan ÇANDIR Ziraat Müh.

                         Bitki yapısı Tek yıllık, otsu, yayılıcı ve sürünücü, orta derinlikte köklere sahiptir. Kışlık kabaklarda köklerin çoğunluğu 60 cm derinliğe gider. Gövde otsu yapıda, diken gibi tüylüdür. Boyu 10 m’ye kadar uzayabilir. Çiçek Kışlık kabaklarda erkek ve dişi çiçekler vardır. Çiçekler aynı bitki üzerinde farklı yerlerde bulunurlar. Çiçekler iri, gösterişli ve sarı renklidir. Erkek çiçekler çiçek tozlarını taşır. Bitkide erkek çiçek sayısı dişi çiçek sayısından fazladır. Önce erkek çiçekler açar. Dişi çiçek meyveyi oluşturur.

                        Meyve tutumu için (Tozlanma) çiçek tozunun dişi çiçeğin tepeciğine taşınması gerekir. Tozlanma arılarla olur. Meyve Kışlık kabaklar bitki ve meyve özellikleri yönünden 2 gruba ayrılır: Kestane kabakları: Meyveler iri (2-150 kg), kabuk rengi gümüşi, turuncu, kabuk yüzeyi dilimli veya düz, meyve kabuğu sert, meyve eti turuncu veya sarı renklidir. Bal kabakları: Kabuk rengi turuncu, meyve eti turuncudur. Meyve kabuğu yumuşaktır. Kullanım alanları Kışlık kabakların meyve eti turuncu veya sarı renklidir. Meyve etinin kuru madde miktarı yüksektir. Bu nedenle ülkemizde çoğunlukla tatlı yapımında kullanılır.

                        Bal kabakları meyveleri ise tatlı yapımının yanında çorba ve yemek yapımında da kullanılmaktadır. Ayrıca erkek çiçekler yemek yapımında, fazla iri tohumlu olmayanlarda tohumlar çerez olarak da kullanılmaktadır. İklim istekleri Yazları sıcak geçen bölgelerde yetiştirilir. En uygun sıcaklık sınırları 20-35 Co’dir, Çiçeklenme döneminde 350C’nin üzerindeki sıcaklıklarda erkek çiçek sayısı artar. Ayrıca döllenme noksanlıkları ile karşılaşılır. Toprak isteği Organik maddece zengin, derin, kumlu killi ya da killi kumlu, yeterince nemli olmalı, toprak pH’sı 6 - 6,5 arasında olmalıdır. Yer seçimi Güneşli rüzgârdan korunmuş olmalı, drenajı iyi olmalı ve taban suyu seviyesi yüksek olmamalıdır.

                        Yetiştirme Tekniği Vejetasyon süresi 120 gün Toprak işleme Sonbaharda derin işleme, İlkbaharda ekim öncesi yüzlek işleme gereklidir Gübreleme 1. Yüksek verim, kök, yaprak, dal ve meyve oluşumu için azot gereklidir. 2. Toprak analizi sonuçlarına göre dekara (dönüm) 4-8 kg saf azot, 60 - 90 kg fosfor (P2O5) , 12-18 kg potasyum (K20) verilmelidir. 3. Azotlu gübreler ekimle ve meyve tutumu aşamasında olmak üzere 2 parti halinde verilmelidir. Ekim 1. Tohum ekimi toprak sıcaklığı 100C’nin üzerine çıktığında yapılır. 2. Ekimin bölgede don tehlikesinin kalkmasından sonra yapılması gereklidir. 3. Akdeniz ve Ege Bölgesi’nde fide kullanılacaksa Şubat, doğrudan ekim için 15 Mart, Marmara Bölgesi için Nisan sonu-mayıs başı, İç Bölgeler için 10-15 Mayıs tarihleri uygundur. 4. Tohum ekimi yapılırken tohumun uç kısmının yukarı gelmesi gerekir. 5.Tohumlar 2-3 cm derinliğe ekilmelidir. 6.Ekim zamanı toprakta yeterince nem olmalıdır. 7. Tohumlar doğrudan tarlaya ekilebilir. Ancak fide yetiştiriciliği de mümkündür. 8. Tarlaya ekimde masura sistemi tercih edilmelidir. Masuralara açılan ocaklara tohum ekimi yapılmalıdır. Tohum miktarı 1.Elle elimde dekara 400-500 g tohum gereklidir. 2.Makine ile ekimde daha az tohum kullanılır (250-300 g).

                        Ekim aralıkları 1.Sıra arası: 1,5 - 3,0 m, Sıra üzeri: 50-60 cm 2. Ekim ocaklara yapılır. 3. Tarlada boşluk kalmaması için her ocağa 3 tohum ekip, daha sonra seyreltme yapılarak bitki sayısı teke indirilmelidir. Fide dikimi 1.Aynı aralıklarla yapılmalıdır. 2.1 da için 1000-1500 fide gereklidir. Fide yetiştirme Kışlık kabaklar için önerilmese de fide yetiştirilecekse: 1.Kabak kökleri şaşırtmaya duyarlıdır. 2.Fide yetiştiriciliği için plastik torba veya 5x5’lik viyoller kullanılmalıdır. 3. Kabak fideleri şaşırtmaya duyarlıdır. Bu nedenle mutlaka dikimde fideler mutlaka topraklı dikilmelidir. Bakım işlemleri 1.Yabancı otlarla mücadele ve kaymak tabakasını kırmak için 2 kez çapa gereklidir. 2.Toplanan yabancı otlar toprak üzerinde bırakılmayıp, uzaklaştırılmalıdır. 3.Çapa yaparken köklerin zarar görmemesine özen gösterilmelidir. Tozlanma ve döllenme 1.Kabaklarda erkek (tozlayıcı) ve dişi çiçekler (meyve veren) bitki üzerinde farklı yerlerde bulunur. Bu nedenle meyve tutumu için erkek çiçekteki çiçek tozlarının arılar yoluyla dişi çiçeklere ulaşması gerekir. 2.Çiçeklenme zamanında yeterli arı yoksa kovan kullanılmalıdır.

                         Sulama 1.Damla sulama uygun yöntemdir. 2. Damla sulama olmadığı durumda karık sulama tercih edilmelidir. 3.Sulama yağış durumuna da bakarak İlk meyveler görünene kadar ve sonra 2-4 gün arayla yapılmalıdır. 4. Meyveler normal iriliklerini aldıktan sonra haftada bir sulama yapılmalıdır. 5. Hasada yakın sulama kesilmelidir. Tarımsal Savaş 1. Kabak yetiştiriciliği sırasında kırmızı örümcek ve kabak sinekleri (afid) karşılaşabilirsiniz. Böcek öldürücü ilaçlarla mücadele edilebilir. 2. Kabaklar virüs hastalıklarına duyarlıdır. Tozlanmada rol alan arı ve sinekler virüs hastalıklarının taşınmasında etkilidir. 3. İlaçlamalar çiçeklenme döneminde yapılmamalıdır. Çünkü arıların ölmesine neden olur. 4. Hastalıklı bitkiler sökülüp, diğer bitkilerden uzaklaştırılmalıdır.

Hasat 
1.Meyveler normal iriliklerini almış olmalıdır. 
2. Bitkinin yaprak ve meyve sapının kuruması beklenir. 2.Hasat yağışlar başlamadan yapılmalıdır. 
3.yağışlara kadar meyveler tarlada bırakılabilir. Hatta bir miktar soğuk alması da istenir. 
4.Meyve kabuğu sert olduğundan keskin bir balta veya testere ile kesilmelidir. 
5.Yağışlı bölgelerde ise 45 – 600C’de 10 saat tutularak kurutma yapılır. 


Muhafaza 
1.Kışlık kabak meyveleri uzun süre saklanabilir. 
2.Meyveler serin ve kuru bir yerde depolanmalıdır. 
3. Meyveler 10-12 C0 ve % 50-60 Oransal neme sahip odalarda 2-3 ay saklanabilir. 
4. Meyveler yüksek yığınlar halinde depolanmamalıdır. 


Pazara sunma 
1. Hasat edilen meyveler pazara kesilmeden, dilimlenmiş veya kabukları soyulmuş, paketlenmiş olarak sunulur. 2. Meyve kabukları sert olduğu için balta veya testere kullanılmalıdır. 
Atık değerlendirme
1.Meyveler kesilerek pazara sunulacaksa, meyve kabukları hayvan beslenmesinde kullanılabilir. 


Verim 
1. Kışlık kabaklarda bir bitkiden 1-3 adet meyve alınabilir. 
2.Bitki üzerinde meyve sayısı arttıkça, meyve iriliği azalır. 
3. Bitki başına ortalama 6-10 kg verim alınabilir. 
4. Ortalama meyve ağırlığı 5-15 kg arasında değişir